بر اینگونه خدای تعالی آیهای نازل ساخت، که در آن آیه مسلمین را بفتح
خیبر و دست یافتن بغنائمی فراوان بشارت داد، و به این حقیقت اشارت کرد که منافقین و اعراب بادیهنشینی که از شرکت در کاروان عمره تخلف کردند خواهند کوشید تا بهنگام تحرک قوای اسلام برای فتح خیبر در سلک سپاهیان اسلام درآیند، ولی قرآن پیمبر (ص) را از پذیرفتن ایشان در جنگ خیبر بر حذر داشت، و شرکت در این جبهه را بکسانی اختصاص داد که حیات خود را بخطر افکنده، و به پیروی پیمبر (ص) در کاروان عمره و حضور در حدیبیه شرکت کرده باشند. و منطق وحی در این باره گفت:
و خدا غنائم بسیاری را بشما وعده داد، که آن را بچنگ خواهید آورد، پس در انجاز آن وعده تعجیل کرد، و دست تطاول مردم را از آزردن شما باز داشت(1)
و منطق وحی در اشاره به واپسماندگان از حدیبیه که میکوشیدند تا در حمله خیبر شرکت کنند، و از غنائم آن برخوردار شوند، گفت:
واپسماندگان خواهند گفت: که چون بسوی غنائمی روان میشوید تا آن را بچنگ آورید، ما را نیز امکان دهید تا در پی شما روان شویم، ایشان میخواهند سخن خدا دائر بر اختصاص این غنائم بشرکت کنندگان در بیعت رضوان را تغییر دهند، بگو هرگز در پی ما روان نخواهید شد، زیرا خدا از پیش چنین گفته است، پس ایشان خواهند گفت: خدا چنین نفرموده است، بلکه شما از شرکت ما در آن غنائم بر ما حسد میبرید (نه چنین است) بلکه ایشان جز اندکی از اسرار او امر و نواهی را نمیفهمند(2)
و بعد از آنکه خدایتعالی پیمبرش را فرمود تا قبائل اعراب واپسمانده از کاروان حدیبیه را از شرکت در جنگ خیبر منع کند، و جز کسانی را که تن بخطر سپرده و در آن شرکت کردهاند اجازه حضور در حمله خیبر ندهد، پیمبر را فرمود تا این قبائل را دعوت کند که اگر راست میگویند، و قصد جهاد در
راه خدا دارند، برای جنگهائی سخت – جز جنگ خیبر – آماده شوند. و اینک بیان قرآن:
این اعراب واپسمانده از کاروان حدیبیه را بگوی: شما بزودی برای جنگیدن با قومی سرسخت در کارزار دعوت خواهید شد، تا با ایشان نبرد کنید و یا ایشان به اسلام درآیند پس اگر این دعوت را اجابت کنید خدا پاداشی نیکو بشما خواهد بخشید، و اگر (بمانند نوبت قبل) روی از میدان رزم برتابید خدا شما را بعذابی دردناک معذب خواهید ساخت(3)
و چنانکه ملاحظه میشود این آیه کریمه تصریح بر این دارد که پس از واقعه خیبر جنگهای سختی میان مسلمین و اقوامی سخت پی و نیرومند درگیر خواهد شد و مسلمین که بداعی ایمان و بقصد کسب خشنودی خدا در آن جنگها شرکت کردند بفوزی عظیم نائل شدهاند.
1) سوره فتح، آیه 20.
2) سوره فتح، آیه 15.
3) سوره فتح، آیه 16.
