در اینجا من مثالهای زیادی دارم که میخواستم همین امشب عرض بکنم ولی به همهی آن مثالها نمیرسم، مثالی را میخواهم برای شما عرض بکنم که شاید مثال نوی است: جملهای دارد پیغمبر اکرم که این جمله را همه شنیدهاند: طلب العلم فریضة علی کل مسلم و در برخی از نقلها علی کل مسلم و مسلمة. هر دو یکی است. خیلی عجیب است که بعضیها میگویند اگر مسلمه داشته باشد شامل زنها میشود و اگر نداشته باشد نمیشود. در این جور مسائل که دیگر زن و مرد فرق نمیکند. مثل این است که بگوییم آیهی هل یستوی الذین
یعلمون والذین لا یعلمون(1) چون الذین دارد و الذین مخصوص به مرد است و نگفته است «اللاتی یعلمن» [شامل زنها نمیشود.] این ضمیر مؤنث است که اختصاص به زن دارد و الا ضمیر مذکر اغلب در مورد اعم به کار میرود مگر این که قرینهای برای مذکر داشته باشد. یا آیهی: ان اکرمکم عند الله اتقیکم(2) ضمیر مذکر است، پس بگوییم که ملاک فضیلت در مردها تقواست و در زنها نیست؟ خیر، اختصاص به مرد یا زن ندارد. و همچنین آیهی کریمهی: ام نجعل الذین آمنوا و عملوا الصالحات کالمفسدین فی الارض ام نجعل المتقین کالفجار(3) همهی ضمیرها مذکر است. اینها واضح است و به این صحبتها احتیاج ندارد.
1) زمر/ 9.
2) حجرات/ 13.
3) ص/ 28.
