مکشوف باد که کلمات رسول خدا صلّى الله علیه و آله تاکنون در هیچ کتابى مجتمعا نگارش نیافته، و اگر کس بدین سعادت موفق شده من بنده را تاکنون دسترس نیافتاده، لاجرم چندانکه توانستم از کتب متشتته در هم آوردم، و بعضى از کتب را در ذیل کلمات به نام یاد کردم. و همچنان جملتى از کلمات و خطب آن حضرت را از گاه میلاد تا هنگام وفات در جلد دویم از کتاب اول، و در عرض این کتاب مبارک هر یک را در جاى خود نگار کردم(1)، و بعضى را از کتب پراکنده مجتمع ساخته در خاتمه این کتاب مرقوم داشتم، و همگان را به اندازه وسع خویش قرین صحت ساخته ترجمانى کردم و برخى را تشکیل نمودم و لغات غریبه آن را در حواشى کتاب رقم زدم تا عالم و عامى بىدقت نظر و کلفت خاطر، حظّ کافى و بهره وافى برده، ستوده کسى که بخواند و بداند، و در خزانه خاطر بسپارد و بدان کار کند که مصباح رحمت و مفتاح جنّت و دلیل خلق عظیم و هادى باغ نعیم است. ملتمس از عامه مسلمین چنان است که چون بر مواضع زلل و مواقع خلل بگذرند، زلات چون من ضعیفى را معفو دارند، چه خود فرمودهاند: «احادیث ما صعب و مستصعب است» و من بنده با آلایش در امور متضاده و آمیزش در وفود متباینه، و تحریر چندین کتاب از السنه مختلفه اگر لغزشى کنم، جاى نکوهش نیست. پس بدانچه بر اقتصاد رفتهام، شاید که مرا به دعاى خیر شاد کنند باشد که بر مسالک و مهالک آن جهان سهل و آسان گذرم.
اللهم اغفر لی و لوالدى، و لجمیع المؤمنین و المؤمنات؛ بحقّ محمد و آله الامجاد.
همانا چون جلد اول از کتاب دویم ناسخ التواریخ، که مشتمل بر أحوال رسول خدا صلّى الله علیه و آله است از روز ورود به مدینه تا روزى که وداع این جهان گفت، و جلد دویم از کتاب دویم که مشتمل است بر پنج کتاب: کتاب اول: کتاب ابو بکر. دویم: کتاب عمر بن الخطاب. سیم: کتاب عثمان بن عفان. چهارم: کتاب أصحاب رسول خدا.
پنجم: کتاب امثله عرب. و ایام عرب.
و جلد سوم که شرح حال امیر المؤمنین علیه السّلام است و آن مشتمل است بر چهار کتاب:
اول: کتاب جمل و شرح حال ناکثین. دویم: کتاب صفین و شرح حال قاسطین. سیم:
کتاب خوارج و شرح حال مارقین. چهارم: کتاب شهادت و شرح حال تابعین به انجام رسید، از تصنیف و تألیف این جمله بپرداختم(2)، اینک مجلد نخستین به پایان آمد إن شاء الله شروع در جلد دوم مىشود.
و من بنده به توفیق خداوند قادر شروع در جلد چهارم از کتاب دویم مىنمایم «اللهم وفقنى بالاتمام بالنّبىّ و آله الکرام».
1) در این چاپ آنچه مربوط به رسول الله بود و هم چنین به تاریخ اسلام مربوط مىشد، همه مطالب از جلد اول کتاب اول و جلد دوم کتاب چاپ سنگى که مرحوم سپهر بدان اشارت مىکند گزیده و دستچین شده در مجلد اول این چاپ نقل شده است.
2) در خاتمه چاپ سنگى چنین آمده: لکن این کتابها از حلیه طبع عارى بود مرحوم مغفور محمّد اسماعیل خان وکیل الملک حاکم و سردار کرمان و سیستان و بلوچستان که مردى کافى و دیندار بود براى رواج دین مبین و نام نیک شهنشاه جمجاه خلد الله ملکه و سلطانه مخارج طبع این کتب را بر ذمّت همت نهاد.
