سبب این حمله آن بود که پیمبر (ص) خبر یافت که کاروان بازرگانی قریش با کالای فراوان از شام بسوی مکه روانست، و در این برهه از زمان هیچگونه پیمان صلحی یا قرار داد ترک مخاصمه ای میان پیمبر (ص) و قریش وجود نداشت، بلکه هر دو طرف در حال جنگ بسر می بردند، و جو حاکم بر منطقه بشدت تیره بود، بویژه آنکه از زمان جنگ ستمگرانه و سهمگین احزاب که مشرکین مکه با همکاری یهود بقصد ریشه کن ساختن اسلام و براندازی مسلمین بر مدینه تحمیل کرده بودند، بیش از ششماه نگذشته بود، و با توجه به این شرائط و اوضاع بدیهی و طبیعی بود که مسلمین از هر فرصتی برای وارد ساختن زیان بر آن ستمگران استفاده کنند.
بر همین اساس زمانیکه پیمبر (ص) در موضع زمامداری مسئول خبر تحرک این کاروان را از مأمورین اکتشاف خود دریافت کرد، و مطلع شد که کاروان به سرزمین حجاز وارد شده، گروهی از سواران زبده را، که شماره ایشان بیکصد و هفتاد مبارز میرسید، تجهیز کرد، و تحت فرمان زید بن حارثه قرار داد، و فرمود تا راه را بر کاروان ببندد، و مراکب و مواشی و کالاهای آن را بصورت غنائم جنگی، بچنگ آورند، و بمدینه منتقل سازند.
زید، بنا بمأموریت خود با افراد تحت فرمانش از مدینه بطرف شمال بیرون تاخت، و همچنان بر پیشروی خود ادامه داد تا بمنطقه «عیص»(1)در آمد و
آنجا با کاروان بازگانی قریش برخورد کرد، و فرمان داد تا افراد گشتی کاروان را از هر سو محاصره کردند، و کلیه کالاهای محموله آن، و از آن جمله مقدار قابل توجهی نقره را که بصفوان بن امیه بازرگان بزرگ قرشی تعلق داشت، بچنگ آوردند، و همگی نگهبانان کاروان را به اسارت گرفتند، و چنانک از فحوای سخن مورخین پیداست نگهبانان کاروان هیچگونه واکنشی و مقاومتی در برابر سواران گشتی از خود نشان ندادند، و زید در اوج موفقیت و کمال کامیابی کاروان و کالاهای آن و اسیران قریش را بهمراه خود بمدینه برد.
1) عیص نام موضعی در ساحل بحر احمد در شمال غرب مدینه است، وکارونهائی که از شام بمکه باز میگشتند، از آنجا میگذشتند، و فاصله ی آن با مدینه چهار منزل کاروانی است.
